De meest deprimerende dag is nauwelijks voorbij. Vandaag kwam De Trouw met een artikel over zelfdoding: Zero suïcide, zinnig streven of loze beloften. In Nederland zijn er jaarlijks 1800 geslaagde pogingen, aldus de verslaggever van de ochtendkrant.

In Detroit brak een verpleegkundige zich het hoofd over de hoogte van de aantallen zelfdodingen binnen zijn werk. Hij was ervan overtuigd dat het aantal suïcides veel te hoog lag binnen zijn instelling, m.n. bij depressieve mensen. Hij werkte een preventieplan uit om suïcide binnen zijn werkplek te verlagen. Nee, hij had zelfs het wilde plan suïcide op zijn werkplek uit te bannen.

Het plan was om ieder nieuwe cliënt te zien als potentiële ‘kandidaat’ om zijn leven te beëindigen. De preventieve werking had succes en het percentage zelfdodingen onder de cliënten in Detroit nam met 75 % af. Een jaar bereikten ze in de hoofdstad van Michigan zelfs een ‘clean sheet’.

De gedachtegang van Zero suïcide is ook naar Europa overgewaaid. Het ministerie is zelfs van plan 24 miljoen uit te trekken voor preventie voor de komende vijf jaar.

Sommige experts geven in het artikel aan dat dit streven in deze tijd niet serieus kan worden genomen. Een iemand geeft zelfs aan dat het een mythe is. Jarenlang zijn de cijfers niet gedaald en kort door de bocht hoort dit ook bij het leven. Eerlijk gezegd, vanuit eigen ervaring denk ik niet ‘dat dit bij het leven hoort’, maar juist bij het gebrek aan leven. Als het probleem van suïcide wordt genormaliseerd, dan wordt de kans aanzienlijk groter dat iemand een poging onderneemt.

Het streven naar ‘nul’ zou ook de druk verhogen op hulpverleners. Een soort van zondebok fenomeen. Als iemand toch slaagt in een poging, komen schuldgevoelens en (indirecte) verwijten richting zorgpersoneel, dat ze geen goede zorg hebben geleverd. Soms sta je machteloos.

Ik herken dat. Zo werkte ik op een gesloten afdeling. Hier was een vrouw die haar keuze stellig had gemaakt. Ze liep al weken rond met de gedachten en vertelde ook duidelijk ‘zodra ik hier vrij kom, dan doe ik het toch, niemand houd mij tegen.’ Een uiterst vriendelijke vrouw, geraakt door het leven, liep dagelijks rondjes over de afdeling. Op het moment dat de gedwongen maatregel (IBS) niet meer werd bekrachtigd, voegde ze snel daad bij haar woord. Dit is een situatie, die toch regelmatig binnen de GGZ speelt. Al die mensen die worstelden en die er niet meer zijn, hebben nog steeds een plek in mijn hart en raken mij in mijn eigen kwetsbaarheid.

Het stond vanochtend in de krant,

Een man was in de Maas beland.

Hij was niet meer bij z’n verstand,

Verloren.

De dagen kropen maar voorbij

En hij was vaker moe dan blij,

Maar onderwater was ie als herboren.

Zijn vrouw zat thuis had geen idee,

Zat nog te wachten met de thee.

Toen zag ze ’t op de tv,

Ze hadden ’t toch zo goed voor elkaar.

Jurk , verloren

Uitzichtloosheid

Ik vind in ieder geval dat de afstemming in mijn proces te wensen over liet. Hulpverleners communiceerden langs elkaar heen en ik moest zelf aan de bel trekken om een ronde tafel overleg te regelen. Een ieder in zijn eigen tuintje, met zijn eigen expertise. Een enkele hulpverlener had nauwelijks kennis van ‘de ziekelijke gedachten’ van suïcide, en bood mijzelf een nummer aan van het Nederlandse artiesten duo Jurk (Verloren), waardoor ik steeds melancholischer werd en steeds meer gedachten opdoemde over het stoppen met leven.

De overleden psychiater Jan Mokkenstorm, oprichter van 113 zelfmoordpreventie, was voorstander van bevlogenheid van ‘yes we can’, (als je suïcidaal bent is het toch fijn dat er iemand in je gelooft, nietwaar?) en pragmatisch erover praten, een veiligheidsplan opstellen, familie erbij betrekken, samenwerken met ander hulpverleners (huisarts, UWV etc.) Los je daarmee het probleem op? Nee, maar als je licht op de duisternis schijnt en het streven hebt om het probleem aan te pakken, heb je meer kans van slagen.