In de vorige blog (iedereen heeft een puppy) kwamen patronen naar boven, die kunnen opspelen in een bepaalde context. Eén zo’n deel wat vaak bij mensen aanwezig is, niet alleen bij depressie, is het kritische deel: de innerlijke criticus, die ‘voortwoekert op perfectionisme’.

Een ding is absoluut zeker. Dit deel heeft geen 53 tinten grijs, maar is uiterst zwart-wit. Uitgerekend meer zwart dan wit. Het kent geen genade met jezelf, niet over je handelen, niet over je gedachten en niet over jezelf als persoon. Alle waardigheid voor jezelf (en daarbij anderen) is als sneeuw voor de zon verdwenen.

Een soort kijvende schoonmoeder (niet de mijne natuurlijk) leest in je hoofd de les. Ze blijft maar doorgaan en maakt een onafwendbare hoop verwijten over allerlei dingen.

Munitie

Ik weet niet hoe het bij jou zit, maar ik heb zelf wel genoeg munitie in mijn hoofd, waarmee ik mijzelf behoorlijk kan uitputten. Bij een depressie is het vaak nog meer frustrerend. De echo’s uit een verleden galmen na. Ik kreeg in mijn opvoeding een zin te horen, waardoor ik het moeilijk vind (de overtuiging heb) dat ik praktische zaken (bijv.band plakken) niet kan. Dat maakt mij dan indirect gehandicapt, als ik het al zou proberen en het mislukt word ik bevestigd in mijn ‘falen’, een selffulfilling prophecy. Waardoor je in de toekomst minder snel geneigd bent om het nog een keer te proberen.

Slechts feedback

Maar wat als je het woord ‘falen’ nu van de negatieve klanken ontdoet. Binnen een opleiding, die ik jaren terug volgde, was er een vooronderstelling: Er is geen falen, enkel feedback. Falen zit louter in jouw eigen hoofd, bang wat andere mensen er van zouden zeggen. Die belemmerende overtuigingen, met hierin oordelen, leiden onherroepelijk tot angst.

Acceptance

Tijdens mijn opname was er een onderdeel ACT (Acceptance Commitment Therapy) dat mij een duw in de goede weg gaf. Aangezien ik sceptisch ben over zelfhulpstrategieën en positieve psychologie, omarmde ik eigenlijk deze ‘eenvoudige’ vorm van therapie. (_{het gaat te ver om diepgaand deze therapie te beschrijven, maar er is een hoop te vinden op internet, heb je vragen dan hoor ik ze graag.)}

De kern is dat niet alles is op te lossen of maakbaar is. Maar door eigenlijk je gevoel en/of gedachte ruimte te geven en niet af te remmen, bemerk je eigenlijk dat het niet meer dan een gevoel/gedachte is. Pijn is onvermijdelijk in je leven, echter lijden wordt in het hoofd geproduceerd.

Een veel voorkomende oplossing is de omarming van jouw emotie. Emoties zijn niet verkeerd, echter signaleren eigenlijk wat je nodig hebt (ook al voelt dat niet altijd even fijn.)

Bereidheid

Vaak gaan bij een emotie als bijvoorbeeld angst, vermijding en/of controle hand in hand. Daarbij stopt de ‘negatieve gedachtestroom’ niet. De ACT-therapie gaat hier verder mee aan de slag. Ieder mens stopt zijn hoofd wel eens onder het zand, of probeert de situatie naar de hand te zetten.

Bereidheid zegt eigenlijk dat je bewust contact maakt met alles wat je eigenlijk niet wil voelen, denken en ervaren (bron; Uit Liefde voor jezelf, Gijs Jansen, pag.44) Je rent er niet voor weg, het mag er zijn.

Want als je jezelf er tegen verzet, kost dat veel energie, en de vraag is of het je wat oplevert.

Ik heb ook vaak zo’n piekermachine. Duizenden gedachten flitsen door mijn hoofd. Is dit herkenbaar bij jou? Ook ikzelf ren wel eens weg voor situaties (vermijden), of kies ik ervoor om mijn voorwaarden te creëren en controleer ik mijn omgeving. Ik wil bijvoorbeeld niet middenin een rij zitten, maar ik moet aan de zijkant plaatsnemen. Dan kan ik altijd weg. Uitermate frustrerend en vermoeidheid hoe een mens kan functioneren.

Oefening

Tijdens een sessie binnen mijn opname was er een mooie oefening, om alle gedachten die in je opkomen te laten wegstromen. Stel je een mooie plek voor met stromend water, je mag zelf kiezen waar je je fijn voelt. Elke gedachte die er in je opkomt schrijf je in gedachten op een lelieblad dat voorbij komt. Je oordeelt er niet over, maar laat het langs drijven tot het uit het zicht verdwijnt. Je mag zelf bepalen hoe hard de stroom gaat, wat je op de leliebladeren legt is niet goed en niet fout. Adem vervolgens rustig diep in en uit tijdens de oefening en het resultaat is dat je overstromende gedachten minder worden. Niet meteen resultaat? Niet getreurd, je zat in ieder geval op even op een plek, waar je graag had willen zijn.