Ik nam vanochtend even de tijd om de bijlage van de Trouw te lezen. Daar werd ik getroffen door verhalen binnen het thema ‘Hunkeren naar aanraking’.

In deze corona tijd is lichamelijk contact, uitzonderingen daargelaten, als een verwaarloosd kind. De meeste mensen hunkeren naar een aanraking en kwijnen weg zonder contact, daartegenover houden anderen er een totaal andere mening op na. Liever geen mensen in de buurt; geen excuses of verantwoording noodzakelijk in deze tijd. Het verwaarloosde kind kan worden doodgeknuffeld, en weet zich geen raad met zoveel ‘liefde’.

De verschillende zijden van een medaille worden duidelijk in de perceptie van mensen (hieronder in de verhalen). Wat de één als gebrek ervaart, geeft de andere juist lucht.

Een oudere vrouw toont haar kwetsbaarheid en geeft een tip (zie hieronder) hoe je jezelf letterlijk kan omarmen, in tijden van emotionele armoede. Ze zou graag haar kleinkinderen lichamelijk willen omarmen, maar weet ook dat een besmetting voor haar fataal zou kunnen zijn. Haar leven bestond voor corona uit aanraking, aldus de vrouw. ‘Daarbij geeft een aanraking je een gevoel dat je er mag zijn’.

In mei leerde mijn dochter mij dat ik mijzelf kan knuffelen. Je kruist je armen over je borst, en streelt met je handen de zijkanten van je gezicht. Doordat je rechterhand je linker kin aanraakt, denkt je hoofd dat je wordt gestreeld door een ander.

(Marijke Treep-van Ede, artikel Catrien Spijkerman, Trouw Tijdgeest pagina 7)

Zonder aanraking

Een ander artikel in Tijdgeest raakte mij ook diep, met name omdat een situatie meerdere belevingen kan oproepen. Een man met autisme gaf aan dat deze tijd voor hem juist fijn was. Hij houdt er niet van dat mensen letterlijk dichtbij komen, laat staan aanraken.

Nu een ‘verplichte’ hand en een knuffel, not done zijn, voelt hij zich als een vis in het water. Toch lijkt de man gevoeliger dan menigeen zich kan voorstellen, hij geeft aan dat hij merkt dat andere mensen ongelukkig worden van de nieuwe regels (rondom corona). “Dat vind ik heel erg voor ze. Het gevoel dat ik krijg als mensen te dichtbij komen, hebben zij misschien wanneer ze niet meer worden aangeraakt”, vertelt hij.

Glazen stolp

Afstand en nabijheid is een thema waar mensen mee worstelen, gekoppeld aan eenzaamheid. In mijn depressie bevond ik mij in een soort glazen stolp waar de zon op scheen. Elke prikkel van buitenaf werd via de stolp als een vergrootglas geabsorbeerd en maakte mijn levensruimte smaller.

Ik hunkerde enerzijds naar verbinding, aanraking met andere mensen, echter kon ze ook niet nabij laten komen. Het benauwde mij en benam mij het laatste restje zuurstof. Een duivels dilemma, waar je jezelf kwalijk neemt, dat je zwelgt in zelfmedelijden.

Ik zat vast in mijn lichaam en kon mij niet uitdrukken, terwijl ik inwendig schreeuwde naar aanraking, voelde het als een zwaar verbrande rug. Bij iedere aanraking zou ik het uitgillen. Alleen al de kleren op mijn lijf bleken te veel.

Expressie is waar het bij een depressie aan ‘mankeert’. Opgesloten in mijn eigen gevangenis. Ik wilde dat mensen me begrepen, maar kon interactie niet toelaten. Ik voelde soms heel veel, en doorleefde tergend langzaam de zelfde doordrenkende emotie van hopeloosheid en frustratie. Gecombineerd met een vleugje afwisseling met dagen dat ik me dood voelde. Voelen was een woord, dat was uitgestorven. De buitenwereld bleef buiten. Wat zou jij erger vinden?

Evenwicht

Nu het beter met mij gaat, ben ik op zoek naar evenwicht in afstand en nabijheid. Vanuit mijn gezin van herkomst waren we heel lichamelijk ingesteld. Ruzie werd vaak (uit onmacht) lichamelijk beslecht, maar het goedmaken eindigde vaak in een knuffel. Ieder gezin reageert vanuit zijn kleur wat uit de opvoeding is meegekregen. Niets is hierin goed of fout.

Ik bemerk nu dat het zoeken is naar een modus waarin ik mij happy voel. Depressie heeft als kenmerk dat je je naar binnen richt. Het wordt tijd om mij te uiten, maar ook mij te laten (aan)raken, ook al is dat lastig in deze tijd. Zo probeer ik langzamerhand uit mijn eigen Lockdown te komen.