Wat is het toch dat als je van man tot man in gesprek bent, dat de diepste emoties vaak onder de oppervlakte blijven? Ik liep buiten en kwam iemand tegen. Hij vroeg aan mij hoe het ging. Ik realiseer mij als iemand vraagt ‘hoe gaat het me je?’, dat niet iedereen staat te springen om te horen hoe het daadwerkelijk met mij gaat. Ze zijn dan niet helemaal met aandacht aanwezig.

Een wenselijk antwoord dat het goed gaat prijkt hoog op de ranglijst van sociale vaardigheden, nietwaar? Mensen zijn dol op goed aflopende verhalen of anderzijds prikkel je hun juist door zaken te bespreken die bij anderen, nee niet jezelf, niet goed gaan.

Nee, de vraag ‘hoe gaat het met je?’ roept bij mij vooral verwarring op. Is het mijn gezondheid, werk, gezin, vriendschappen of iets anders dat mij bezig houdt. Maar ook hoe lang heb ik je niet gezien, wat zal ik je vertellen en ja hoe gaat het nu werkelijk met mij…Zo maar even een tip van de sluier van de gedachten die onder de hersenpan bij mij oplichten.

Rake vraag

Er zijn verschillende soorten vragen. Een goede vraag levert informatie op, terwijl een rake vraag op een dieper niveau (de onderstroom) een connectie tot stand brengt. Wat maakt het verschil?¹

Alles heeft te maken met aanwezigheid en of de emotie angst ‘overwonnen’ kan worden. Sommige mensen hebben de eigenschap dat ze volledig bij je kunnen zijn, het lijkt alsof het ze geen moeite kost en ze niets te verliezen hebben. Dat zijn mijns inziens de meest ‘rijke’ mensen, omdat ze kiezen (en de vaardigheid hebben) om bewust bij jou aanwezig te zijn zonder angst en oordeel.

Als je bang bent maak je geluid, in plaats van muziek

Rake vragen, Siets Bakker

De schrijfster van bovenstaand boek stipt meerdere Rake vragen aan, die zich onderscheiden van een goede vraag. Een voorbeeld van een rake vraag is: wie of wat wordt er niet gezien?

Wat ontbreekt er in jou leven? Jarenlang heb ik gerend en gevlogen als een soort Batman van de ene situatie, naar de andere situatie. Zorgen dat iemand weer op het juiste spoor beland. Maar hoe kom ik nou zelf weer op het spoor? Dat is de ‘ongeziene onderstroom’ die zijn weg zoekt en die ook duiding aan mijn leven geeft. Waar gaat mijn carrière heen?

Werk

Momenteel bemerk ik dan ook dat de meest confronterende vraag, ‘ben je alweer aan het werk?’, mij doet zoeken naar een standaard antwoord. De meeste mensen ontlenen hun identiteit aan werk en dan vraag ik mij af waar de mijne gebleven is. Door die ogenschijnlijke simpele vraag te stellen, word ik van binnen diep onrustig. De interne criticus klopt aan de deur.

Honderden vooronderstellingen dringen voor in mijn hoofd en de één wil meer geluid maken dan de andere. Wordt het niet eens tijd…je bent een jonge kerel, hoe kan dat nu? Luiaard, vroeger wapperde de handen…Kom jij ooit nog wel aan werken toe? Zie je wel, je bent waardeloos. Waar moet ik nu heen?

Er kan een hele onderstroom aan emoties, gedachten en lichamelijke sensaties los komen door een simpele (oppervlakkige) vraag te stellen, zonder ‘echte’ aanwezigheid. Ik heb zelf een hekel aan social talk, al is dat soms een aanleiding tot meer diepgang.

‘Ben je alweer aan het werk?’ Is het daadwerkelijke interesse, gewoon sociale talk, of overwint de angst het voor een antwoord dat je niet kunt dragen? Voordat ik de overwegingen kan laten zakken, kijk ik de persoon weer tegen de rug.

Ik stel mijzelf hier hardop de vraag: wat wordt er niet gezien? Van binnen een traan, van buiten een kleine lach. Boys do cry…

1 Het boek Rake vragen is van oorsprong een coachboek. Het geeft inzicht in Gewoon goede vragen en Rake vragen, Siets Bakker. Zeker de moeite waard om te lezen en nee, ik heb geen aandelen in dit boek…;)